KAPITULO 23
1 1Tingnan ang mga tala 2 1 sa Mat. 27 at 1 2 sa Marc. 15.
2 1O, nagdadala sa kamalian (b. 14).
3 1Ang kasagutang ito ay dapat na unawain bilang “isang matibay na pagsang-ayon” (Alford).
5 1Tinutukoy nito na ang “buong Judea” ay binubuo ng Galilea at ng rehiyon na kinalalagyan ng Herusalem (tingnan ang tala 44 2 sa kap. 4).
9 1O, napakarami, sapat na sapat.
9 2Ito ang katuparan ng Isa. 53:7.
13 1*Gr. arkon , nangunguna, pangunahin sa ranggo o kapangyarihan. Gayundin sa Juan 3:1; 12:31, 42; Gawa 4:5, 8; 23:5; Roma 13:3; 1 Cor. 2:6, 8; Efe. 2:2; Apoc. 1:5.
14 1Nagpapahiwatig ng pagpapatalikod sa mga tao “palayo” mula sa kanilang pangmamamayan at panrelihiyong katapatan.
17 1Hindi inilagay ng ilang matatandang kasulatan ang bersikulong ito.
23 1Tingnan ang tala 26 2 sa Mat. 27.
24 1Tingnan ang tala 15 1 sa Marc. 15. Ang mga paratang ng mga relihiyosong pinuno ng mga Hudyo ang naghantad ng kanilang kasinungalingan at panlilinlang sa kanilang relihiyon, at ang paghatol ng mga pinunong Romano ang naghantad ng kanilang kadiliman at kabulukan sa kanilang pulitika. Kasabay nito, kapwa nila pinatunayan na walang kasalanan ang Taong-Tagapagligtas sa Kanyang pinaka-mataas na pamantayan ng pantaong kasakdalan kasama ng Kanyang lumalampas-sa-lahat na maka-Diyos na kaluwalhatian. Ito ang pinakamatibay na palatandaan na Siya ay lubusang karapat-dapat na maging Kahalili para sa mga makasalanan na kung kanino inilaan Niya ang Kanyang Sarili upang mamatay.
26 1Tingnan ang tala 32 1 sa Mat. 27.
28 1Tumutukoy sa mga taong naninirahan sa Herusalem.
31 1Basang kahoy, punô ng katas, sumasagisag sa Taong-Tagapagligtas, na buháy at punô ng buhay; samantala, ang tuyong kahoy ay sumasagisag sa mga taong patay ng Herusalem, na walang katas ng buhay.
33 1Tingnan ang tala 33 1 sa Mat. 27.
36 1Tingnan ang tala 48 1 Sa Mat. 27.
38 1Ang ilang manuskrito ay nagdaragdag ng, nasusulat sa mga titik na Griyego at Romano at Hebreo.
40 1O, kahatulan.
41 1Lit. ang mga bagay na karapat-dapat sa kung ano ang ating nagawa.
41 2O, wala sa lugar.
42 1Ang ilang manuskrito ay binabasang, At sinabi niya kay Hesus, Alalahanin Mo ako, Panginoon…
42 2Ang ilang manuskrito ay binabasang, sa loob ng
43 1Ang talang ito ng kaligtasan, mula sa b. 40, ay bukod-tangi sa Ebanghelyong ito, ipinakikita ang bisa ng humahaliling kamatayan ng Taong-Tagapagligtas at ang pinakamataas na pamantayan ng moralidad ng Kanyang kaligtasan.
43 2Tingnan ang tala 4 2 sa 2 Cor. 12.
44 1Tingnan ang tala 45 1 sa Mat. 27.
45 1Ang ilang manuskrito ay binabasang, At ang araw ay nagdilim.
45 2Tingnan ang tala 51 1 sa Mat. 27.
46 1Tingnan ang tala 50 1 sa Mat. 27.
50 1Tingnan ang tala 38 1 sa Juan 19.
53 1Ito ay para sa pagsasakatuparan ng Isa. 53:9a.
54 1Tingnan ang tala 62 1 sa Mat. 27.
56 1Ito ay isang tunay na kapahingahan sa lahat ng taong hinirang ng Diyos at maging sa buong sansinukob, sapagka’t naisagawa na ng Tagapagligtas ang pagtutubos para sa kanilang lahat.